महोत्सवमा मुक्तक र गजल : नुन कर्णाली पुर्याइयोस

संविधानवाट ‘संवि’ झिकेर बाँकी रहेको धान सुदुरमा खुवाइयोस
कानुनबाट ‘का’ झिकेर बाँकी रहेको नुन कर्णाली पु¥याइयोस
बरिष्ठ साहित्यकार एवं गीतकार राजेन्द्र थापाले संविधान आउने–नआउने अनिश्चित भइरहको वेला देशको पछिल्लो अवस्थालाइ चित्रण गर्दे धादिङ महोत्सवको चलिरहेको मञ्चबाट यी पंक्तिहरु वाचन गरिरहदा संगै रहेका अन्य अतिथिहरुसंगै दर्शकदिर्घावाट तालीको गडगडाहट आयो । उनी थप्दै थिए : 

नयाँ संविधान कस्तो बन्छ थाछैन, त्यसैले संविधान बन्नुअघि नै
नेपालको ‘ने’ झिकेर बाँकी रहेको पालले सुकुम्वासीको छाना छाइयोस
जनता पुस्तकालय धादिङ र धादिङ सिर्जना प्रतिष्ठानको संयुक्त आयोजनामा धादिङवेशीमा जारी चौथो धादिङ महोत्सवस्थलमा गरिएको विषेश साहित्यिक कार्यक्रममा प्रमुख अतिथिको रुपमा निम्त्याइएका थापाले महोत्सव स्थलमा सहभागी दर्शकहरुमाझ लगातार आफ्ना मुक्तक मार्फत नेपालको दुरावस्थालाइ व्यङग्य गरिरहे । अहिलेको समयमा खुल्ला दिशामुक्त क्षेत्र घोषणा गर्ने कार्यक्रमलाइ गरिवीसंग जोड्दै उनले व्यङग्य गरे :
दिशामुक्त घोषणा, खान पाए पो दिशा आउने हो
रगत बेचेर रेमिट्यास आए पो दिशा आउने हो
धान ल्याउन गएकाहरु संविधान नै लुटेर भागे
धान फल्ने संविधान ल्याए पो दिशा आउने हो
करिव २० मिनेटमा एक दर्जन भन्दा वढि गजल र मुक्तक सुनाएका थापाले अधिकांश मुक्तकमा देशको शासन....

अल्छी डाँडामा गजल गुन्जिदा...

घाम पश्चिम डाँडामा अस्ताउदै गर्दा पुर्वपट्टिको डाँडावाट जुन एक जुवा माथि आइसकेको थियो । सुखद साँझको कामना गर्दे जव केही युवाहरुको नीलकण्ठ ३ को अल्छीडाँडामा जमघट हुन सुरु भयो तव साँझको चिसो सिरेटोपनि गजल गोधुलीमा घुलेर माहोल तताउन थाल्यो । युवा गजलकार राजकुमार उदासले हलमा गजलको पहिलो शेर छोडे :

गजल गोधुलीमा सहभागीहरु गजलकारहरु

कुरैकुराले आकाश छुने मेरो देश
नारै नाराले विकास हुने मेरो देश
उदासको यो उदासी गजलसंगै धादिङ सिर्जना प्रतिष्ठानले हरेक महिना आयोजना गर्ने गरेको गजल गोधुलीको सुरुवात भयो । हलवाट तालीको पर्रा छुट्न थाल्यो उदास अघि वढ्दै थिए :

समस्याको स्याल देख्दै हात खुट्टा छाडी
सीमा पारी गुहार माग्दै रुने मेरो देश
प्रकृतिको सागरमा पौडी खेल्न छोडी
नालीको पानीले इमान हुने मेरो देश
जव उदासले आफ्नो गजलको अन्तिम शेर सहभागीहरु माझ छोडे लगत्तै नीलकण्ड क्याम्पसका प्राध्यापक एवं गजलकार रामशरण सापकोटाले पनि देशप्रेम भावयुक्त गजल भन्न थाले । गजलमार्फत उनी भन्दै थिए :

म मरेर शान्ति दिप बल्छ भने आमा
मरिदिन्छु शान्तिले देस चल्छ भने आमा
मरुभूमि भैसकेका मयुर नाच्ने डांडा
रगत दिन्छु मलिलो भै गल्छ भने आमा 

अचानोमा मेरो छाती माथि तरबार

गाडीदिनुस अशान्ति चै ढल्छ भने आमा  भन्दै देशप्रेमले ओतप्रोत गजल सापकोटाले टुङयाउदै गर्दा सहभागी सवैको छात्ती ढक्क फुलेको आभास भयो । पछिल्लो समय धादिङको साहित्यिक गतिविधिहरुमा आफ्ना......

घर माइती गर्ने 'देउता'

त्रिपुरा सुन्दरी भगवतीलाइ वेशीको मन्दिरमा लैजादै गर्दाको दृष्य

अघिअघि खैँजडी भजनसँगै नाङ्गो खुडा, खुकुरी र तरबार बोकेका युवाहरु, त्यसपछि दियो, कलश, शंख, घण्ट सहितका भक्तजनहरु, प्रहरी र भक्तजनले बनाएको हाते साङ्लोको घेरा भित्र लामो कपाल मात्र देखिने प्रतिमूर्ति । सयौँ मानिस बाटोको दायाँबायाँ बसेर पुजापाठ र अविर जात्रा गर्दै थिए । एकवर्ष भित्र विभिन्न तीनवटा मन्दिरमा लगेर राख्ने र त्यही पुजाआजा गर्ने अनौठो र रोचक परम्परा बोकेको धादिङको त्रिपुरा सुन्दरी मन्दिरको त्रिपुरासुन्दरीमाईलाइ विहीवार विहान आगिन्चोक गाविस वडा नं १ मा सार्दै गर्दाको दृष्य हो यो ।
 प्राय देवीदेवताको दर्शन गर्न मन्दिर नै पुग्नु पर्छ तर सल्यानकोट गाउ विकास समितिको वडा नं ५ मा रहेको त्रिपुरासुन्दरी माइ भगवतीको दर्शन गर्न भक्तजनहरु वाटोमा नै कुरेर वसेका हुन्छन । एकवर्ष भित्र विभिन्न तीनवटा मन्दिरमा लगेर राख्ने र त्यहीँ पुजाआजा गर्ने अनौठो र रोचक परम्परा बोकेको धादिङको त्रिपुरा सुन्दरी मन्दिरको त्रिपुरासुन्दरीमाई विहीवार विहान आगिन्चोक गाविस वडा नं १ मा सारिएको छ ।
वर्षमा तीन पटक मूर्तिलाई यसरी नै बोकेर मन्दिर सार्ने परम्परा रहेको यस भगवतीसंग ऐतिहाँसिक किम्वदन्ती जोडिएको पाइन्छ । पृथ्वीनारायण शाहले नुवाकोट एकिकरण गर्न आउदा यही भगवतीको पुजाआजा गरि नुवाकोट विजयको कामना गदै आशिष मागेको र त्यहीवेलादेखि शाहवंशको कुलदेवताको रुपमा मान्दै आएको किवदन्ती छ ।

त्रिपुरा भगवतीको मुल मन्दिर । यो मन्दिरमा त्रिपुरासुन्दरी माइ
भगवतीलाइ वर्षका आठ महिना राखेर पुजा गरिन्छ ।

सल्यानकोटकै स्थानियवासी एवं समाजसेवी गोविन्द कुमार श्रेष्ठले भने, ‘पृथ्वीनारायण शाहको पालादेखि नै यहा मन्दिर स्थापना भएर पुजाआजा चलिआएको हो । यस मन्दिरमा नुवाकोटको विजय पाउनुपुर्व पृथ्वीनारायण शाहले यही पुजाआजा गरेर गएको त्यसपछि राजपरिवारको कुलदेवताको रुपमा पुजा गरिदै आएको छ । राजतन्त्र समाप्तहुनुभन्दा अगाडी हरेक वर्ष राजपरिवारका सदस्यहरु यहाँको मन्दिरमा आउने गरेका थिए ।’
रातभर पुजापाठ गरेर विहीवार बिहानै पुजारीहरुले बोकेर भगवतीकोे मूर्तिलाई गाँउको मन्दिरबाट बेशीको मन्दिर झारेका हुन । देवीको दर्शन गर्न हजारौ भक्तजनले मध्यराती देखि नै बाटो ढुकेर वसेका थिए । उनीहरुले मुर्ति देख्न र छुन नपाएपनि टाढैबाट दर्शन गरि रहेका थिए । वडा दसैँको चतुर्र्थीको दिन दसैँ घरबाट