पाँच गजलहरु

गजल नं : २२
आकार कत्रो थाहा छैन भित्र एउटा दिल छ
त्यसैभित्र तिम्रा याद गडिएको खिल छ

बाहिर हेर्दा सद्धे छु भित्र भित्रै गलिसके
दुख्छ मुटु, कोक्याउछ मन, कुन्नी केले चिल छ

विर्सन खोज्छु सम्झना बनी आँखामा आइहाल्छ
भरिन्छन गह, रोकिन्नन आँसु डिलमै टिलपिल छ

एकोरिन्छ मन, टोलाउछु एक्लै कता कता हराउँछु
दिमागको औषधी ग¥या बाउको हातमा विल छ

धेरै प्रयास गरेको थेँ तिम्लाइ आफ्नो बनाउन
लाखौ प्रयास खेर जाँदा यो मन आफै जिल छ ।
२०७२/१०/०२

गजल नं : २३
न मर्ने दिन तोक्न सकियो
न मर्ने दिन रोक्न सकियो

यो कस्तो जिन्दगी दियौ भगवान
न अजम्वरी अमृत धोक्न सकियो

कुन दिन अस्ताउने केही थाहा छैन
न रिस फेरेर यमराजलाइ ठोक्न सकियो

जताजाउ अस्तब्यस्त उस्तै दैनिकि
न आनन्दको जिन्दगी बोक्न सकियो
२०७२/०८/१०

गजल नं : २४
बाख्राको अघि मकै छोडाएसी यस्तै हुन्छ
बादरको अघि नरिवल तोडाएसी यस्तै हुन्छ

चोरलाइ चौतारो भो, साधुलाइ सुली
बलात्कारीलाइ दोसल्ला ओढाएसी यस्तै हुन्छ

आफु पनि नरोप्ने रोपेको नी उखेल्ने....

कहिलेसम्म चुस्ने मृतकको नामको भत्ता !

वडा नं ५ कि रमिला नेपाली र वडा नं ४ कि साइली श्रेष्ठको
नाममा दुइ ठाउँमा भत्ता बुझेको भर्पाइ !

त्रिपुरेश्वर गाउँ विकास समिति वडा नं ६ की विष्णुमाया भुजेलको मृत्यु भएको ११ वर्ष भयो तर नेपाल सरकारले प्रदान गर्दे आएको सामाजिक सुरक्षा भत्ता अन्तरगतको बृद्ध भत्ता भने उनको नाममा अझैसम्म भुक्तानी भइरहेको फेला परेको छ । त्यस्तै वडा नं ६ कै इनकुमारी मगर र कोषीकुमारी मगर वितेको करिव १४ वर्ष भइसक्यो तर उनीहरुको नाउँमा पनि सरकारले प्रदान गर्ने गरेको सामाजिक सुरक्षा भत्ता भने चालु आर्थिक वर्षको प्रथम चौमासिकको पनि निकाशा भएर भुक्तानी भइसकेको छ ।त्यस्तै त्रिपुरेश्वर गाउँ विकास समितिकी वडा नं ४ की साँहिली श्रेष्ठको नाम सामाजिक सुरक्षा भत्ता पाउनेहरुको सुचि अन्तरगत एकल महिला र बृद्ध दुवै तर्फ छ । अहिलेसम्म उनको दुवै नाममा भत्ताको रकम निकासा भइरहेको छ तर साँहिली श्रेष्ठले एक ठाउँको मात्रै भत्ता बुझेको बताइन । गाउँ विकास समितिको सामाजिक सुरक्षा भत्ता निर्देशिकामा पनि एकै ब्यक्तिले फरक फरक सुचिबाट भत्ता लिन नमिल्ले उल्लेख गरिएको भएपनि उनको नाम दुवैतर्फको लिष्टमा चढाइ रकम निकाशा भइरहेको देखिएको हो ।
खहरेका स्थानिय गणेश सापकोटाले भने, ‘त्रिपुरेश्वर गाउँ विकास समितिमा २ सय ७० जना मात्रै छन होला सामाजिक सुरक्षा भत्ता पाउने ब्यक्तिहरु तर गाउँ विकास समितिको तथ्याङकमा भने ३ सय ४५ जनाले भत्ता बुझेको देखिन्छ ।’ त्रिपुरेश्वर गाउँ विकास समितिको गाउँपरिषदमा सामाजिक सुरक्षाको भत्ताको विषयमा कुरा उठेपछि खोजिनिति गर्दा गाविस कार्यलयबाटै अनियमितता भइरहको फेला परेको हो ।
मृतक विष्णुमायाकी भुजेलकी छोरा दिलबहादुर भुजेलले भने, ‘२०६१ सालमा आमा वितेपछि हाम्रो परिवारमा कसैले पनि उनको नाममा भत्ता बुझेको छैन तर गाउँ विकास समितिको तथ्याङकका भने अहिलेसम्म भत्ता वितरण भइरहेको रहेछ ।’ गाउँ विकास समितिका सचिवहरु समय समयमा फेरिरहने भएकाले यसरी मृत्यु भएकाहरुको नाम र फर्जी नाममा सामाजिक सुरक्षा भत्ताको लिइरहेको काममा गाउँ विकास समितिकै पुर्व सचिवहरु अथवा कर्मचारीहरुको संलग्नता रहेको हुनसक्ने भन्दै स्थानियहरुले तत्काल अनुुसन्धान गर्न माग गरेका छन । स्थानिय उदय विक्रम घलले भने, ‘यसमा गाउँ विकास समितिका सहायक मात्र होइन पहिलेका गाविस सचिवहरुको पनि मिलेमतो भएको हुनसक्छ, तसर्थ यो भन्दा पहिलेको सवै गाउँ विकास समितिका सचिवहरुलाइ पनि अनुसन्धानको दायरामा ल्याएर छानविन गर्नुपर्छ ।’
अर्का स्थानिय सुमन धरेलले भने, हाम्रो ४ नं वडामा रहेको डण्डकुमारी रिजालको २०५४ सालमै मृत्यु भएको थियो तर गाउँ विकास समितिको रेकर्डमा उनले अहिलेसम्मको सामाजिक सुरक्षा भत्ता बुझेको देखिन्छ ।’ गाउँ विकास समितिबाटै  अनियमितता भइरहेको आशंका लागेपछि गाविस सचिवको अध्यक्षतामा गाउँस्तरीय नेता तथा स्थानियहरुको बैठक बसी तत्काल गाउँ विकास समितिका सवै काजजातहरुमा जफत गरि अनुसन्धान गर्न त्रिपरेश्वरका स्थानियहरुले प्रमुख जिल्ला अधिकारीलाइ गुहारेका छन ।
गाउँ विकास समितिका सचिव लीला विश्वकर्माले भने आफु भर्खरै गाउँ विकास समितिको जिम्मवारी

क्रिसमशले छोएन उत्तरी धादिङलाइ

अधिकाँश क्रिश्चियन समुदायको बाहुल्यता रहेको उत्तरी धादिङको
सवैभन्दा अन्तिममा रहेको तिप्लिङको लब्दुङ गाउँ ।

पुस १६,
विगतका वर्षहरुमा पुस महिना लाग्दै वित्तिकै उत्तरी धादिङमा छुटै किसिमको चहलपहल हुने गर्दथ्यो । विशेष गरि क्रिश्चियन समुदायको बाहुल्यता रहेको धादिङका हिमाली क्षेत्रहरुमा पुस महिना सुरु हुने वित्तिकै अर्थात अंग्रजी नयाँ वर्षको आसपासमा दिनहुँ हेलिकप्टर उडिरहेको हुन्थे क्रिशमस, तथा ल्होसार पर्व मनाउन आउने पाहुनाहरुको ओसारपसारमा ।

गाउँ गाउँमा रहेका चर्चहरुमा पाहुनाहरुको स्वागतार्थ विभिन्न कार्यक्रम गरिएका हुन्थे । तर यस वर्षको  क्रिशमसमा भने उत्तरी धादिङमा खासै उल्लास छाउन सकेन । गत वैशाख १२ गते गएको विनाशकारी भुकम्पको केन्दिविन्दु बारपाक नजिकै रहेका उत्तरी धादिङका सवै बस्तीहरु भुकम्पले तहसनहस बनाइदिएका कारण यस बर्षको क्रिसमश तथा ल्होसारमा कुनै उल्लासका कार्यक्रम हुन सकेनन ।

विभिन्न राजनैतिक दलका नेता र साँसदहरु विगतका वर्षहरुमा क्रिममश तथा ल्होसार मनाउनको लागि भनेर राजधानीबाट हेलिकप्टर चार्टर गरेरै भएपनि गाउँमा पुगेका हुन्थे तर यसपालीको क्रिममशमा त्यस्तो उल्लास कुनै पनि गाउँमा देखिएन । धादिङ जिल्लामा सवै भन्दा बढी मानविय क्षति भएका उत्तरी धादिङका ५ वटा गाउँ विकास समितिका गाउँहरु अहिले सुनसान जस्तै बनेको छ । जोखिमपुर्ण अवस्थामा रहेका बस्तीहरुबाट विस्थापित भएर १ हजार भन्दा बढी घरधुरीहरु सदरमुकाम आसपासका खुल्ला ठाउँहरुमा त्रिपाल र जस्तापाताको टहरा बनाएर विस्थापित जिवन विताइरहेका छन ।

लापा २ तेङचेतका हिमाल तामाङले भने, ‘अघिल्लो वर्षमा हामी गाउँमा क्रिसमश र नयाँ वर्षमा विभिन्न सास्कृतिक कार्यक्रममा गथ्र्यौ, जिल्लाबाट पनि पाहुनाहरुलाइ घरधुरी रकम उठाएर हेलिकप्टर भाडा तिरेर लैजाने गरेका थियौँ । तर यस बर्ष गाउँ नै विस्थापित हुन परेको छ । त्रिशमस र यो संगै मनाउने अंग्रेजी नयाँ