गजल लेख्ने रहर

गजल लेख्ने रहरहरु धेरै वर्ष पाले

त्यसैले त आजवाट गजल लेख्न थाले

एकान्त ठाउ चाहिन्छरे गजल लेख्नलाइ

आवाज आउने दुलाहरु खोजी खाजी टाले

दिन रातै प्रयास गरे प्राधिकरण वाधक वन्यो

लोडसेडिङले लेख्नै देन मैनवत्ति नि वाले

मधुरो त्यो मैन वत्तीको उज्यालोमा पनि

महङगेका शब्दलाइ सुन सरि गाले

भलादमी नै वन्नुपर्छ भन्थे गजल फुर्न
हिपप ड्रेस कानका मुन्द्रा मैले पनि फाले

                    Thursday, March 22, 2012

शंकास्पद मान्छेसित हिसिलाको विशेष संवन्ध

● जयन्ति लुइँटेल
हिसिला म्यामले मलाई फ्रेण्ड रिक्वेष्ट पठाएकी रहिछन् । म सोचमग्न भएँ । निकै वेरसम्म दिमाग खराव भयो । धुमील हुन लागिसकेका अतितका पानाहरु एकपछि अर्को तँछाड मछाड गर्दै आँखा अगाडि सल्वलाउन थाले । ०६२ / ०६३ को आन्दोलन अगाडि अर्थात “ढाडमा टेकेर टाउकोमा हान्ने रणनीति अन्तर्गत” भन्दै कसैलाई एक तह झार्दै त कसैलाई एक तह उकाल्दै थिए । कसैलाई भने विशेष अवस्था भन्दै उही तहमा विराजमान गराउँदै पुष्पकमलले वर्षमान पुनलाई उपत्यका र ताम्सालिङ्गलाई विशेष कमाण्ड भनेर यहाँको प्रमुख वनाएर पठाउदा म चार आर्कमा विभाजित उपत्यकाको उत्तरी आर्कको इन्चार्ज थिएँ । कार्यालयको पनि जिम्मा थियो । अनन्तको प्रवेश पश्चात उपत्यकाको कार्यालय सचिवको मात्र जिम्मेवारी दिइयो । “प्रत्याक्रमणको चरण, उपत्यकामा अन्तिम लडाइँ लड्ने तयारी , ढाडमा टेकेर टाउकोमा हान्ने के के हो के के भनियो ।

कविता : जुकाको बस्ति

कपिल अधिकारी / ताइपेइ,ताइवान

यो गजब बस्ति, जहाँ
जुकाहरूको मान गरिन्छ, गर्छन
सम्मान गरिन्छ, गर्छन
ध्यान, ढोग र सत्कार
चौबाटोमा दुइ भेटे की उसकै महिमा गाइन्छ
०००००००००००००००
यो अनौठो बस्ति
पोटिलो, सुकेनाशे जुकाहरू, जुके भ्रूणहरू
लाइन लागेर धनुष टन्कार गर्छन
पैताला, पिडुला, तिघ्रा
जताततै उक्लन खोज्छन
धर्मभिरू भने, जुकाको दर्शनमा दङ्ग पर्छन
“गला लगाउँछन्”
दण्डबत गर्छन
यो अचम्मको बस्ति
जुकाको बस्ति

नेताको भाषण र मेरो अनुभव

मिति : २०६९ साल भाद्र २३ गते शनिवार
समय : वेलुका ५ वजेर २० मिनेट
कार्यक्रम : अन्तराष्ट्रिय साक्षरता दिवस तथा राष्ट्रिय शिक्षा दिवस

मन्चको कार्यक्रम भइरहेको थियो । वोल्ने वक्ताहरु पनि धरै नै थिए । अलि ठुलावडा नेताहरु वोल्ने समय नभएको भन्दै मर्यादाक्रम नै भङग गरि आफ्नो भनाइ राख्दै कार्यक्रमस्थलवाट वाहिरीरहेका थिए यत्तिकैमा भरखरै गठन भएको ने क पा माओवादी पाटी नेताको वोल्ने पालो आयो । साँझ परिसकेकाले कार्यक्रममा उपस्थित भएकाहरु पनि पातलिने क्रम वढ्दै थियो । उनले वोल्नुभन्दा अगाडी जिल्ला शिक्षा अधिकारीले जिल्लाको समग्र शिक्षा अवस्थालाइ सुधार्नेवारे २७ वुदै घोषणापत्र सार्ववनिक गनुभएको थियो । तर ती नेताले कार्यक्रममको कुनैपनि विषयवस्तुमा आफ्नो पार्टीको धारणा नराखी आफ्नो पुर्वपार्टी एकिकृत नेकपा माओवादीका जिल्ला नेता र केन्द्रका नेतालाइ गाली गरिरहे । विचरा ती नेताले के के कुरामा असन्तुष्टी भएर हो कुनि अर्को पार्टी मा गएछन तर अहिलेसम्म असन्तुष्टी पोख्ने ठाउ कहि पाएनछन र त्यही कार्यक्रममा पोखे । उनले भाषण गुर्नभन्दा अगाडी जिल्लाको समग्र शिक्षाको अवश्था सुधारका लागी ने क पा माओवादीले रामै्र सल्लाह दिन्छ होला र सुधारमा ने क पा माओवादीले सहयोग र प्रतिवद्धता व्यक्त गर्छ होला भन्ने मैले सोचेको थिए तर अवश्था यस्तो आयो कि म शिक्षा दिवस मनाउने कार्यक्रममा छु कि एकिकृत ने क पा माओवादी विरुद्ध ने क पा माओवादीको भण्डाफोर कार्यक्रममा छु । विषयवस्तु र कार्यक्रमको प्रकृति हेरेर पनि वोल्न

................जनताले त्यस्ता प्रहरीवाट के आशा गर्ने ?

नौविसे गा वि स वाट प्रदान भइरहेको सरकारी सेवा प्रवाह के कस्तो छ भनि सार्वजनिक सुनुवाइ गर्न भनेर असार ११ गते विहान १० वजेतिर खानीखोला तर्फ गइयो । त्यो कार्यक्रम धादिङका पाँचवटै रेडियोवाट प्रत्यक्ष प्रशारण गर्ने निर्णय अनुरुप त्यसको चाँजोपाजो  मिलाउन एकजना साथी सहित खानीखोला पुगियो । कार्यक्रममा दिउसो साढे २ वजेवाट सुरु भइ साढे पाच वजे सम्पन्न भयो । अनि सवै सरसामानहरु पोको पार्दा पार्दै साझको ६ वजिसकेको थियो । कार्यक्रम गर्दा प्रयोग भएका अलि गह्रौ सामानहरु इलाका प्रहरी कार्यलय खानीखोला राख्ने र भोली विहान मात्रै लैजाने गा वि स सचिवको सल्लाह वमोजिम सवै सामानहरु इलाका प्रहरी
कार्यलय खानीखोलामा राख्न पठाइयो । तर हामीलाइ चाहि जसरी भएपनि धादिङवेशी जानु पर्ने वाध्यता थियो । खानीखोलामै साझको ६ वजिसकेको अवस्थामा सिधै धादिङवेशी आउने गाडी फेला पार्न नसकिने भएका कारण मलेखुसम्म भनेपनि वाहिरको नाइट गाडीमा जाने र मलेखुमा पुगेर धादिङवेशीवाट अरु साथीहरु लिन वोलाउने हाम्रो सल्लाह भएपछि हामी वाहिरको गाडी रोकेर मलेखु आउने प्रयास गर्यौ । तर राजमार्गमा चल्ने त्यो पनि नाइट गाडीले हामीले लैजान मानेन । करिव आधा घण्टा गाडी रोक्ने हाम्रो प्रयास असफल भएपछि प्रहरीको सहयोग माग्ने भनेर खानीखोला प्रंहरी चौकीमा पुगीयो । एक जना प्रहरी प्रहरी कार्यलयको गेटमा उभिएका रहेछन अनि हामीले हाम्रो समस्या सुनाइ हामीलाइ गाडि चढाइदिन अनुरोध गर्यौ तर हाम्रो कुरालाइ सुने नसुने झै गरि उनी अन्तै हिडे फेरी हामीले आफैले गाडी रोक्ने प्रयास गर्यौ तर सफल भएनौ । अनि गेटवाहिरवाटै अर्को एकजना प्रहरीसंग सहयोगको लागी अनुरोध गर्यौ । उनी आउन त आए तर वाटोमा हिड्ने

दोहोरो पिडामा सानुकान्छी तामाङ, न श्रीमानको काजक्रिया भयो न सरकारी राहत आयो

मनिष दुवाडी,धादिङ
‘दैवले पनि गरिवलाई मात्रै डस्छ’ भनेर वुढापाकाले यसै भनेका रहेनछन् । छोरीहरुको विहे गर्दा लागेको ऋण तिर्न नसकेर अलिकति भएको पाखोबारी पनि बन्धकी राखी ऋण निकाल्न भनरे काठमाण्डौ गएका मानवहादुर तामाङ कहिल्यै घर नफर्किने गरि काठमाडौको बवरमहलमा गत फागुन १५ गते भएकोे बम विस्फोटमा परि विते । बम विस्फोटको जिम्मा लिने कथित विश्वक्रान्ति समुहको आफ्नो राजनैतिक उद्देश्य त पुरा भयो होला तर त्यहि विस्फोटले धादिङका ३ जना निर्दोष व्यक्ति र उनीहरुको परिवारको सपनालाई क्षणभरमै चक्नाचुर बनाइदियो । घटना लगत्तै स्थलगत निरीक्षणमा गएका गृहमन्त्री विजयकुमार गच्छदारले दोषीलाई कडा कारबाही र पीडित परिवारलाई क्षतीपुर्ती दिने भनेर राजनीतिक भाषण ठोकिहाले । तर राहतको अहिलेसम्म अत्तोपत्तो छैन । राजमार्ग चक्काजाम र नेपाल बन्द गरेपछि मात्रै पीडितले राखेको माग सुन्ने सरकारले ति गरिब निमुखाहरुको मागलाई सुनेको नसुनेझै गरेको छ । जे नहुनुथ्यो त्यो त भइहाल्यो तर घटना पछि अन्तिम संस्कार गर्नका लागि भनेर काठमाडौ गएका मानबहादुरका आफन्तहरुलाई भने फेरी अर्को पीडा थपियो । बम विस्फोटमा परि मृत्यु भएका मानबहादुरकोे ३२ दिनपछि गत चैत १७ गते अन्तिम संस्कार गरेर फर्किएका छोराहरु र छिमेकीहरु पनि धादिङको खानीखोलामा बस दुर्घटनामा परे । त्यस दुर्घटनामा परि मानबहादुरमा सालो अर्थात सानुकान्छी तामाङकी भाइ शमशेर लामाको मृत्यु भयो भने मानबहादुरकै जेठो छोरा मिलनको आँखामा गम्भीर चोट लाग्यो । श्रीमानको मृत्युले विक्षिप्त अवस्थामा रहेकी सानुकान्छी तामाङलाई आफ्नो भाइको मृत्युले झनै मर्माहत बनाएको छ । जसोतसो र विविध समस्याका वावजुत पनि काठमाडौ मै पिताको दाहसस्कार गरेर

विदेशमा आमा विरामी, यता छोराछोरी भाकै

‘‘विदेशबाट आमाले पैसा पठाउलिन् भनेको त विरामी पो भाछिन् रे । घरमा खानेकुरा नभएको कत्ति दिन भैसक्यो भात नै पकाएको छैन । केही समय अघिसम्म आमाले खर्च पठाउँदा जेनतेन छाक टरेको थियो । अब के खाने हो, के लाउने हो थाहा छैन ।’’ निलकण्ठ गाविस वडा नं. ५ गणेशटोलमा बसोबास गर्ने चार बालबालिकाहरुले यस्तो सुनाइरहदा त्यहा जानेको जसको मन पनि भक्कानिन्छ । ‘‘५ वर्ष अघि किड्नी फेल भएर बुबा भीमबहादुरको मृत्यु भयो, डेढ महिना अघि विदेश (कुवेत) गएकी आमा मिना कुमारी पनि विरामी हुनुहुन्छ रे’’ अहिले हामी चार जना यो अवस्थामा छौं ।’’ मिनाकुमारीका जेठा छोरा १६ वर्षिय सन्तोषले दुःख मान्दै भने ः– ‘‘अहिले मसंग २ वटा भाई र एउटी बैनी छे । हामीले पेटभरी खानेकुरा नखाएको महिनौ भैसक्यो ।’’ ‘‘बुबाको पनि किड्नीको समस्याले मृत्यु भयो, ३ वर्ष अघि विदेश गएर फर्किएपछि फेरी डेढ महिना अघिमात्रै विदेश जानुभएकी आमालाई पनि किड्नीकै समस्या देखिएको छ, अब के हुने हो थाहा छैन, हाम्रो साहारा कोही नहुने भो’’ मिनाकुमारीका माइला छोरा १२ वर्षिय दिपकले गुनासो गरे । आमा कै कमाइ खान बसेका १६ वर्षिय सन्तोष, १२ वर्षिय दिपक, १० वर्षिय दिनेश र ८ वर्षिय सुनिता रानामगर अहिले विहान बेलुका हात मुख जोड्न नपाएर अलपत्रमा परेका छन् । उनीहरुको अवस्था देखेर छिमेकी र सहयोगी दाताहरुले दिएको खानेकुरा समेत

प्रकाश दाहाल, पुष्कर शाह र माओवादी नेतृत्वको सरकार

वर्तमान सरकारले महान तथा गौरवशाली पार्टीका(आफुले आफैलाइ भन्ने गरेको) अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डका पुत्र प्रकाश दाहाल लाइ शान्ति र सविधानका लागी लुम्विनि देखी सगरमाथा सम्मको यात्रालाइ भनेर २ करोड रुपैया दिने निर्णय गरेपछि त्यसको सर्वत्र विरोध भएको छ । काङ्ग्रेस भातृ संगठनले सडकमा निस्किएर प्रधानमन्त्रीको पुत्ला र तस्विर जलाउन थालिसकेका छन् । तर यो समाचारले मलाइ कता कता विगतको याद दिलायो । सायद ठयाक्कै महिना भुले मैले, एकवर्ष अगाडीको कुरा हुनपर्छ जुन वेलामा पुष्कर शाह (जसलाइ नचिन्ने नेपाली कमै छन) विश्वका १५० भन्दा वढि देश घुमेर आए अनि सवै देशको राष्टिय झण्डाको साथ देशमा दिगो शान्तिको कामना गदै विश्वको सर्वोच्च शिखर सगरमाथा चढ्ने निर्णय गरे । सगरमाथा चढ्ने खर्च जुटाउन उनले सडक देखि सदनसम्म र वालुवाटार देखि शीतल निवास सम्म हारगुहार गरे तर एक सुको प्राप्त गरेनन किनभने उनी देशका महान तथा गौरवशाली पार्टी अध्यक्ष का पुत्र थिएनन् । पुष्करले विश्वका १५० भन्दा वढी देशवाट संकलन गरेर ल्याएका वहुमुल्य वस्तुहरुको लिलाम गरेर भनेपनि सगरमाथा चढ्ने अठोट गरे । त्यतिवेला न्युज २४ च्यानलवाट प्रशारण भएको प्रेम वानियाको कार्यक्रम जय स्वाभिमान हेरेर मेरो आखावाट तरुक्क आसु खसाल्नु वाहेक मैले केही गर्न सक्ने ठाउ थिएन । राज्यले एउटा नागरिकलाइ कतिसम्मको व्यवहार गर्दो रहेछ भनेर मैले त्यो कार्यक्रम हेरेपछि थाहा पाए । आज आएर तिमिलाइ धिक्कार छ वावुराम, धिक्कार छ । सारा विश्व घुमेर नेपाललाइ चिनाएर आएका पुष्कर शाहले सगरमाथा चढ्नलाइ अलिकति पैसा सहगोग गर भनि अनुनय

मर्ने त मरेर गए तर परिवारको विचल्ली : तस्विर सहित

छोरीहरुको विहे गर्दा लागेको क्रृण तिर्न नसकी ४ डोका मकै उव्जनी हुने पाखो वारी नै भएपनि धितो राखेर क्रृण निकाल्न भनेर काठमाण्डौ गएका मानवहादर तामाङ अव कहिल्यै घर नफर्किने गरि सधैका लागी गए  । फागुन १० गते पैसाको जोह गर्न काठमाण्डौ जान्छु भनेर हिडेका मानवहादुर काठमाण्डौको बबरमहल नजिकै सोमबार भएको बम विस्फोटमा परि विते । यता श्रीमानको मृत्युभएको खबरले सोमवार सांझ देखि मानवहादुरकी श्रीमती सानुकान्छी तामाङको आंखावाट आंसुको भेल वगेको वग्यै छ ।

घरको समस्या टार्न शहर गएको घरमुली एकाएक बम विस्फोटमा परि मारिएको भन्ने खवरले सानुकान्छीलाई मात्रै हैन सागिने गाउंका धेरैलाई रुवाइदिएको छ । निम्न आर्थिक अवस्था भएका मानबहादुरको एक श्रीमती, ५ छोरी, ३ छोरा छन भने नाति नातिना २ छन । ३ छोरा मध्ये ३२ बर्षका जेठा छोरा मिलन र माइलो २३ बर्षका रामशरण मानबहादुरसंगै बस्दै आएका थिए भने कान्छा छोरा १८ बर्षका भिमबहादुर तामाङभने विहेपछि अलग्गै बस्दै आएका छन ।

आफ्नो नाममा भएको तिन हलको पाखोवारीमा फलेको मकै र कोदोले आफ्नो दशैतिहारलाइ मात्र खान पुग्ने श्रीमति सानुकान्छीले बताइन । कमाउने मान्छ नै नभएपछि कसरी वाच्न पिर उनलाइ छ ३ महिना पनि राम्रोसंग खान नपुग्ने भएपछि मानबहादुरले सिकर्मि पेशालाई मुख्य पेशा बनाएका थिए । बाबु संगै उनका तीन भाई छोरा मध्ये माइलो र कान्छो छोरा पनि सिकर्मी तथा डकर्मी काममा लाग्ने गरेका थिए । घरवाट हिंडेको सग्लो मान्छे काठमाण्डौ पुग्दा घटनामा परेर मारिएको खवरले सानुकान्छीलाई निकै चोट पुयाएको छ ।

मानवहादुरको यस पटकको काठमाण्डौ यात्रा अन्तिम यात्रा भयो । तर गाउंवासीले अझैपनि घटनामा उनिनै परेको भनेर पत्यार गर्न सकिरहेका छैनन । पत्यार गरेपनि नगरेपनि मानवहादुर अव कहिल्यै नफर्कने गरि गईसकेका छन । घटनाको खवर सुनेर शोकाकुल बन्न पुगेका आफन्त र छिमेकीहरु मानवहादुरकी